Het looiproces van schapenvachten

Verschillende fases
Schapenvachten looien gebeurt in verschillende fasen. Het hele looiproces duurde vroeger  ongeveer zes weken; tegenwoordig kan het in 3 weken.
Ondanks dat het proces tegenwoordig veel sneller en met enkele machines gebeurt, komt er nog steeds veel handwerk en nog meer ambachtskennis bij kijken.

De oude procedure was:

ONTVETTEN & INVETTEN
Omdat onbewerkte schapenvachten gaan rotten als ze vochtig blijven en droge huiden hard worden, wordt eerst het vet van de huid geschraapt. Door dit vet vervolgens weer in de huid te wrijven, bleef de soepelheid bewaard.

ZOUTEN
In de volgende fase werden de huiden in vaten gezout. Op deze manier werd voorkomen dat schadelijke bacteriën de huiden aantasten.

WEKEN & KALKEN
Het weken gebeurde in grote draaiende vaten vol lauw water. Zout, vuil en bloedresten werden op deze manier verwijderd. De huid werd zo sterk en soepel gemaakt.
De schapenvachten werden na het weken in een kalkvat gelegd om de in de huid aanwezige eiwitten op te lossen.

ONTKALKEN & ONTVLEZEN
De kalk moest verwijderd worden. Hiervoor wordt een sterk verdund zuur gebruikt. In de chemische reactie tussen het zuur en de kalk wordt calciumchloride gevormd. Calciumchloride kennen we in het dagelijkse leven als strooizout. Het lost gemakkelijk op in water.
Het ontkalken is een belangrijke fase: men kon het leer "maken of kraken".

Na een dag weken, kalken en ontkalken volgde het ontvlezen. Het losse bindweefsel, het vet en de vleesresten aan de onderkant van de huid werden verwijderd.

PIKKELEN
Huiden die PH neutraal waren, werden gezuurd om de looistoffen de huid te kunnen laten binnendringen.

LOOIEN
Na de fase van het ontvlezen en het eventuele pikkelen, begon het feitelijke looien: de huid werd leer. Dit gebeurde in grote draaiende vaten (kuipen) met natuurlijke materialen zoals hars, tannine en natuurlijke mineralen.
Dit hele proces duurde ongeveer 24 uur. Vervolgens werden de looiresten uit het water gefilterd.

WRINGEN, SCHAVEN & PERSEN
De schapenvacht wordt uitgewrongen en geschaafd tot op de juiste dikte. Eventueel kan de vacht nu ook geverfd worden.
De nog vochtige vacht werd vervolgens door een persmachine geleid. Hier wordt het water eruit geperst. Eventueel aanwezige plooien en rimpels werden op deze manier verwijderd.

DROGEN
Nadat de vacht geperst was, werd hij gedroogd door middel van hangdrogen. Alle vachten worden in de buitenlucht over een stang gehangen.
Na het drogen bevat de vacht nog ongeveer 10% water en voelt het een beetje stug aan. Om het leer soepeler te maken, wordt het rondgedraaid in een droge houten trommel.

KAMMEN EN SNIJDEN
Voor de schapenvachten in de verkoop gaan, worden ze gekamd en in model gesneden.

 

Vandaag de dag zijn dit de stappen:

1. weken
2. wassen
3  resten van de huid plukken - voorbereidende leerlooierij
4. looien in aluminiumverbindingen en kunststoffen
5. drogen 
6. kammen, strijken
7. leerslijpen
8. wol kammen en strijken
9. ontvetten
10. sorteren op kwaliteit, kleur en maat